Ta część portalu, dotyczy byłego województwa zamojskiego i zawiera
szczegółowe opisy 65 obiektów z tego terenu - dworskich, folwarcznych,
pałacowych, plebańskich i innych - przedstawiając ich dzieje do lat 80. XX
w. Taka cezura czasowa pozwala uchwycić zarówno obraz rozwoju poszczególnych
historycznych kompozycji, jak i proces ich przekształceń (najczęściej
dewastacji lub zniszczenia) w czasach powojennych - do końca epoki realnego
socjalizmu. W opisach niektórych obiektów podano na końcu krótkie notki
dotyczące stanu współczesnego, na ogół wtedy, gdy obiekt doczekał się albo
renowacji (bądź przebudowy lub odbudowy), albo przynajmniej zmiany właściciela
rokującej nadzieję na poprawę jego stanu.
Do opisów mają zastosowanie te same uwagi terminologiczne, jak do
obiektów z terenu byłego województwa białostockiego. W opisach prezentuje
się też czasem zdjęcia, szkice i mapy.
Na końcu opisu każdego obiektu podano źródła, na jakich opierano
się lub z jakich korzystano podczas opracowywania opisu tego obiektu.