Łabunie

Park pałacowy - pierwotnie kaligraficzny, stanowiący część większego założenia o kilku częściach funkcjonalnych, powstały w latach 20. XX w. na miejscu regularnej kompozycji rozwijanej w wiekach XVI-XVIII (w miejscu lokalizacji piętnastowiecznej siedziby dworskiej) i rozbudowanej w II połowie XIX w.

Dawna nazwa: Łabunie

Gmina: Łabunie

Położenie obiektu: w południowej części wsi Łabunie, przy szosie z Tomaszowa Lubelskiego do Zamościa, wyznaczającej zachodnią granicę założenia,

Pierwotny dwór w Łabuniach istniał już w XV wieku i być może był zlokalizowany przy trakcie łączącym Lublin z Lwowem w rejonie późniejszego pałacu Szeptyckich, wybudowanego w 1922 r. lub parku otaczającego ten pałac. Jednak rozwój przestrzenny siedziby łabuńskiej aż do XVIII wieku nie jest znany, do tego stopnia, że nie ustalono nawet dokładnej lokalizacji pierwotnej siedziby dworskiej.

W 1435 r. erygowano w Łabuniach parafię rzymskokatolicką.¹ W 1462 r, Światosław Łabuński, zapewne właściciel Łabuń, był członkiem czteroosobowej delegacji przedstawicieli szlachty ziemi bełskiej, która przekazała zamek w Bełzie i ziemię bełską pod administrację królewską.² Rejestr poborowy z 1472 r. informuje, że „pan łabuński" zapłacił podatek od 32 łanów ze swoich dóbr we wsi Łabunie i Wierzbie.³

Dobra Łabunie należały więc w XV wieku do rodziny Łabuńskich herbu Zagłoba, co poświadcza wzmianka z 7 sierpnia 1483 r., która mówi o Janie Łabuńskim herbu Zagłoba, który jako dziedzic Łabuń i Wierzbia dłużny „urzędnikowi prywatnemu Jana Wożuczyńskiego" 33 grzywny zobowiązał się zwrócić wymieniona kwotę do Bożego Narodzenia tegoż roku i gwarantował spłatę wsią Wierzbie wchodzącą w skład jego dóbr.⁴

W wieku XVI Łabunie znajdowały się we władaniu rodziny Oleśnickich herbu Radwan. W rejestrze poborowym z 1578 r. wymieniono Marcina Oleśnickiego jako właściciela dóbr, w skład których obok Łabuń wchodziły też Krynice, Niemirów i Polanów.⁵

W połowie XVII w. Łabunie przeszły na własność Zamoyskich, którzy skupowali ziemie położone w okolicach Zamościa. Stanisław Zamoyski (ojciec kanclerza) posiadał już w tym czasie połowę Łabuń, którą nabył przez zamianę z Janem Rogałą na wieś Czartowczyk. Później w wyniku małżeństwa Łukasza Oleśnickiego z córką Stanisława Zamoyskiego i następujących po tym spłat Łabunie w całości stają się własnością Zamoyskich. Dobra te nie weszły jednak w skład Ordynacji lecz stanowiły prywatną własność przedstawicieli rodu. W 1706 r. drogą zapisu testamentowego po Marcinie Zamoyskim otrzymał Łabunie jego syn Józef Tomasz. Ustalenia rodzinne stwierdzają, że ówczesny Ordynat „... kontentuje się.. Łabuniami, Łabuńkami i Wólką Łabuńską".⁶

Ordynat Józef Tomasz był bezdzietny i po jego śmierci odziedziczył dobra łabuńskie jego brat, szósty z kolei Ordynat Michał Zdzisław,⁷ który miał trzech synów, z których następnie dobra łabuńskie przypadły Janowi Jakubowi, żonatemu s siostrą króla Ludwiką Poniatowską.⁸

Jan Jakub Zamoyski za ulubioną swoją rezydencję obrał właśnie Łabunie, w których chętnie przebywał, nawet wówczas gdy stał na czele Ordynacji. Zapewne w tym czasie stara siedziba miała reprezentacyjny charakter i towarzyszyły jej ogrody ozdobne, ale musiała to być jednak siedziba zbyt mała, skoro mieszkając w starym dworze rozpoczął około 1740 r. budowę nowego pałacu.⁹

Nowa rezydencja powstała na wschód od starej, poza jej terenem, w odległości około 700 m od drogi z Tomaszowa do Zamościa. Rezydencja ta została połączona z tą drogą szeroką aleją dojazdową, wysadzoną jesionami, biegnącą północną granicą starego założenia. Powstała też droga z Wólki Łabuńskiej omijająca nowy pałac oraz obiegająca starą siedzibę od wschodu i południowego-wschodu. Drogę tę także obsadzono jesionami, przynajmniej w części. Wygląd zabudowań gospodarczych i ogrodów, które zajęły teren położony miedzy drogami, nie jest znany ze względu na brak informacji źródłowych na ten temat, a także dlatego że do lat 80. XX w. z ich kompozycji przetrwały tylko drogi jezdne, kilka drzew z alei jesionowej prowadzącej do osiemnastowiecznego pałacu oraz jeden jesion przy drodze z Wólki. Budowa pałacu i urządzanie otaczającego go parku trwały do około 1760 r., ale ostateczne ukończenie budowy miało miejsce dopiero w roku 1783.¹⁰ (Barokowej rezydencji Jana Jakuba Zamoyskiego w Łabuniach i jej losach w czasach późniejszych poświęcone jest hasło - Łabunie - ogród pałacowy.) Po jej ukończeniu stary dwór stracił na znaczeniu i być może został rozebrany. Ze starej siedziby pozostał natomiast folwark z towarzyszącymi mu ogrodami użytkowymi. Musiała tu pozostać część starych nasadzeń ozdobnych, ale przy budynkach i ogrodach użytkowych dokonywano też w wieku XIX nowych nasadzeń ozdobnych, których część rośnie do dzisiaj.

Ukończenie nowego pałacu i rozbiórka starej rezydencji w Łabuniach zbiegły się w czasie z ustąpienia w roku 1780 z Ordynacji Jana Jakuba i objęciem jej przez jego brata ex kanclerza wielkiego koronnego Andrzeja.

Jan Jakub Zamoyski zmarł w Łabuniach 4 kwietnia 1790 r., a majątek po nim odziedziczył siostrzeniec Michał hrabia Wielhorski.¹¹ Od około 1817 r. właścicielką Łabuń była Tekla ze Stadnickich Grzębska. Córka Grzębskiej Antonina wniosła Łabunie w posagu Feliksowi Amorowi Tarnowskiemu.¹²

Własnością Tarnowskich pozostawały Łabunie do końca XIX wieku. Wprowadzano tu różne zmiany, począwszy od lat 60. XIX w. Jan Stanisław Tarnowski, do którego należały Łabunie w II połowie XIX wieku, oprócz inwestycji związanych z przebudową parku pałacowego w duchu krajobrazowym, rozpoczął budowę licznych budynków folwarku, zlokalizowanych na terenie starego założenia dworskiego (wówczas folwarku). Wybudowano wtedy na południe od starych ogrodów, a na wschód od traktu lwowskiego murowaną gorzelnię, murowany magazyn (w 1866 r.), drugi murowany magazyn, dom rządcy i parterowy murowany dom (mieszkały w nim rodziny dwóch magazynierów). Na północ od gorzelni wzniesiono przy drodze z Wólki rządcówkę, która stała w ogrodzie i w sadzie otaczającym gorzelnię. W północnej części tego sadu, przy drodze z Wólki wybudowano murowany budynek biurowy (kantor). W bezpośrednim sąsiedztwie gorzelni posadzono niewielką ilość drzew i krzewów ozdobnych. Dokonano też wtedy nasadzeń uzupełniających przy drogach dojazdowych oraz w ogrodach folwarcznych. W północnej części założenia, przy skrzyżowaniu drogi z pałacu z drogą do Zamościa wzniesiono piekarnię, a obok niej magazyn. Wybudowano też zapewne czworaki.

Działalność ojca kontynuował Jan Aleksander Tarnowski, który odziedziczył dobra w latach 80. XIX w. W 1902 r. z nieznanych przyczyn sprzedał on Łabunie Aleksandrowi Szeptyckiemu z Łaszczowa za 1 milion złotych.¹³

Stan pałacu był zły już przed I wojną światową toteż Szeptyccy nie zamieszkiwali w Łabuniach, co zamierzali uczynić po przeprowadzeniu gruntownego remontu pałacu i adaptacji innych budynków. W 1912 r. K. Saski opracował więc projekty rekonstrukcji pałacu w Łabuniach, galerii „kasztelanki: i innych zabudowań, ale wybuch I wojny światowej przeszkodził w realizacji tych zamierzeń.

W czasie I wojny światowej rodzina Szeptyckich wyjechał w głąb Rosji. Po powrocie w 1918 r. zastali pałac niemal w ruinie, uszkodzony w czasie toczących się tu działań wojennych oraz zdewastowany przez kwaterujące tu wojsko i miejscową ludność.¹⁴ Przyspieszyło to decyzję związaną z realizacją ostatniej woli zmarłej w Rosji córki właściciela Zofii by przekazać pałac i otaczający go park Zgromadzeniu Franciszkanek Misjonarek Maryi.¹⁵ Z realizacją tego zamiaru wstrzymywano się jednak do czasu sfinalizowania budowy nowego pałacu, który zlokalizowano na terenie starego założenia dworskiego obok zabudowań folwarcznych (ostatecznie stary pałac przekazano siostrom w 1925 r. - zob. Łabunie - ogród pałacowy). Folwark, podobnie jak rezydencja musiał doznać podczas wojny znacznych zniszczeń, co ułatwiło zapewne przebudowę starego układu.

Nowy pałac wzniesiono w centrum starego folwarku i wyposażono w instalacje elektryczne, ogrzewanie piecowe i sanitariaty. Szeptyccy przeprowadzili się do niego w 1922 r. Równolegle z budową pałacu urządzono park i ogrody użytkowe, które rozciągały się pomiędzy drogą z Tomaszowa do Zamościa, aleją dojazdową (prowadzącą wcześniej do osiemnastowiecznego pałacu) i drogą łączącą ten pałac z gorzelnią. Teren pałacu i park otoczono ogrodzeniem z siatki stalowej przymocowanej do drewnianych słupów. Bramę wjazdową do założenie wykonano z siatki stalowej w kątownikach.¹⁶

Park posiadał najprawdopodobniej kaligraficzną kompozycję, z płynnymi obwodnicowymi drogami i trawnikami, na których rosły swobodnie grupy drzew i krzewów różnych gatunków. Pozostawiono też trochę drzew starszych, pochodzących z nasadzeń folwarcznych. Przed pałacem mieścił się podjazd z gazonem i kwietnikami, a drugi obszerny gazon położony był na północny-zachód od pałacu. Obiegała go dookoła jedna z dróg spacerowych. Na gazonie tym rosło kilka starych drzew, m.in. okazały buk.

Z parkiem sąsiadowały sady sięgające do alei dojazdowych i do ogrodów użytkowych przy czworakach. W alejach dosadzono lip, klonów i jesionów.

Zadbano też o wyremontowanie istniejących murowanych zabudowań folwarcznych i wybudowanie nowych obiektów. Między czworakami i gorzelnią, w sąsiedztwie starej rządcówki wzniesiono wówczas: drewnianą stodołę w kształcie kwadratu z dziedzińcem pośrodku, drewnianą stajnię, stajenkę dla młodych koni, oborę pańską i oborę parobczańską. Budynki te zajęły część terenu sadu przy gorzelni. Obok stało 5 czworaków, w których mieszkało łącznie 20 rodzin robotników rolnych.¹⁷ Wzniesiono także młyn, który stanął nieopodal piekarni, po przeciwnej stronie drogi do Zamościa.

Całość kompozycji zajmowała w tym czasie obszar o powierzchni około 20,5 ha.

Podczas działań wojennych we wrześniu 1939 r. spaliły się drewniana stodoła i drewniany czworak.¹⁸

Po wkroczeniu Niemców we wrześniu 1939 r. Aleksander Szeptycki został aresztowany i osadzony w Rotundzie Zamojskiej, gdzie zmarł 19 czerwca 1940 roku.¹⁹ Po aresztowaniu ojca dobrami zarządzał jego syn Kazimierz. W grudniu 1942 r., podczas wysiedlania Łabuń przez Niemców aresztowany został także Kazimierz Szeptycki, którego osadzono w obozie koncentracyjnym na Majdanku. W wyniku starań żony Kazimierza został on jednak zwolniony z obozu. Po jego uwolnieniu małżeństwo Szeptyckich nie powróciło już do Łabuń.²⁰ Od grudnia 1942 r. do lipca 1944 r. majątkiem administrowali Niemcy.

Jesienią 1944 r. rozparcelowano grunty majątku pozostawiając siedlisko dworskie, las i część ziemi, na której funkcjonowało wojskowe lotnisko. Część siedliska, obejmującą głównie zabudowania gospodarcze, podporządkowano kluczowi Państwowych Gospodarstw Rolnych w Lublinie, który administrował tu do 1976 r. Następnie obiekt przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne w Michałowie, które było jego gospodarzem także w latach 80. XX w. Opuszczony w 1944 r. pałac został przejęty przez Zgromadzenie Franciszkanek Misjonarek Maryi i zaadaptowany dla potrzeb domu dziecka.²¹ Taką funkcję budynek ten spełnia do dziś. Został on wówczas znacznie przebudowany - dobudowano doń nowe skrzydło, zmieniono całą południową elewację i część elewacji zachodniej. Przekomponowano też park usuwając część starych nasadzeń i wprowadzając liczne współczesne elementy, czego wynikiem było to, że układ przestrzenny parku w dużej mierze utracił zabytkowy charakter.²²

W latach 60. i 70. część parku pałacowego zniszczono, przeznaczając jego teren pod zabudowę jednorodzinną i budowę innych też obiektów. Część terenu zajęło boisko, a część zamieniono na pastwiska. Powstały tu nowe drogi i ogrodzenia. Ocalała jedynie część parku bezpośrednio przylegająca do pałacu, którą zamknięto nowym ogrodzeniem. W części gospodarczej sukcesywnie rozbierano stare budynki gospodarcze, przetrwały natomiast: gorzelnia z II połowy XIX w. (należąca do PGR Michałów), magazyn z 1866 r., drugi magazyn (w części rozebrany), murowany budynek (w którym mieszkały dwie rodziny magazynierów), młyn, piekarnia i jeden murowany dwojak (w którym mieszkały dwie rodziny pracowników rolnych).²³

Trudno dziś powiedzieć, czy po pierwotnej siedzibie dworskiej w Łabuniach przetrwały do lat 80. XX w. jakiekolwiek elementy. Zapewne nie uległ zasadniczym zmianom przebieg dawnego traktu lwowskiego i być może przetrwały też inne trakty drożne, ale nawet i tego nie da się na pewno stwierdzić. Z kompozycji, jaka powstała pomiędzy 1740 a 1783 rokiem zachowały się tylko drogi jezdne, kilka drzew z alei jesionowej prowadzącej do osiemnastowiecznego pałacu oraz jeden jesion przy drodze z Wólki, zaś na terenie starej rezydencji (później folwarku) część drzew sadzonych w I połowie XIX w. i około połowy tego stulecia. Spośród elementów wprowadzonych w II połowie XIX w. przetrwały: gorzelnia, magazyn z 1866 r. połowa drugiego magazynu, dom mieszkalny przy gorzelni, budynek dawnej piekarni (później sklep), magazyn przy piekarni oraz część sadzonych wówczas drzew. Z kompozycji wprowadzonej w okresie międzywojennym XX w. zachowały się do lat 80. XX w.: przebudowany pałac, część parku (w stanie daleko różniącym się od pierwotnego), przebudowany fragment ogrodzenia parku, fragment sadu, dwojak, młyn oraz część drzew sadzonych w parku, przy gorzelni i przy drogach.²⁴

Tak więc w latach 80. XX w. duża część dawnej kompozycji już nie istniała, a obszar, na którym zachowały się elementy starej kompozycji skurczył się do około 8,5 ha. Pozostały po niej część terenu parku, kompleks budynków gorzelnianych, i fragmenty dawnej części gospodarczej oraz fragmenty alei przy drogach dojazdowych. Poza tym, wśród nowych zabudowań stały pojedynczo stare budynki.

W roku 1988 roślinność założenia była dość bogata. Występowały tu 64 gatunki i odmiany drzew i krzewów i rosły liczne stare drzewa pochodzące z różnych faz rozwoju kompozycji. Rosło tu także wiele młodych drzew i krzewów ozdobnych, sadzonych w parku, przy drogach, w ogrodach przydomowych oraz w innych częściach założenia. Rosło też sporo drzew i krzewów owocowych w sadach i ogrodach przydomowych oraz sporo kwiatów i róż na kwietnikach parkowych. Przetrwały fragmenty starych alei i starego sadu.

Najstarszymi drzewami założenia było 8 pomnikowych, osiemnastowiecznych jesionów wyniosłych pozostałych z alei dojazdowej do rezydencji pałacowej, mających średnice pni od 100 do 130 cm. W podobnym wieku był jesion wyniosły o średnicy pnia 100 cm (także mający pomnikowy charakter), rosnący przy drodze z Wólki Łabuńskiej, na północ od dawnej części gospodarczej. Kolejną grupę wiekową stanowiły drzewa sadzone w I połowie XIX w. i około połowy tego stulecia. Należały do tej grupy: 8 jesionów wyniosłych o średnicach pni 80-98 cm, rosnących w dawnej alei, lipa drobnolistna w alei, mająca 98 cm średnicy pni (w nienajlepszym stanie), wiąz szypułkowy w alei, mający średnicę pnia 90 cm, buk w parku, mający 90 cm średnicy pnia, jesion wyniosły o średnicy pnia 88 cm, rosnący na zachód od pałacu, wiąz górski o średnicy pnia 88 cm, rosnący w północnej części parku, jesion wyniosły o średnicy pnia 82 cm, rosnący na północny-zachód od gorzelni, jesion wyniosły o średnicy pnia 85 cm, rosnący przy drodze z Wólki na południe od parku²⁵

Przy drogach, w sąsiedztwie gorzelni i w parku spotykało się także drzewa o średnicach pni 60-80 cm, pochodzące z II połowy XIX w., których część była w złym stanie zdrowotnym. Ich obecność w parku i przy gorzelni świadczyła o tym, że zanim skomponowano park wokół pałacu istniały na tym terenie nasadzenia ozdobne towarzyszące ogrodom i zabudowaniom folwarcznym.

Pozostałe stare drzewa obiektu pochodziły z I połowy wieku XX. Były to drzewa różnych gatunków i w różnym stanie zdrowotnym osiągające 40-65 cm średnicy pni. Do tej grupy wiekowej należała większość starych drzew parku, w tym takie drzewa jak kłęk amerykański, buk zwyczajny i klon jawor odmiany czerwonolistnej. Na obrzeżach dawnej części gospodarczej, w rejonie gorzelni i w parku przetrwały nieliczne stare krzewy - lilaki, bzy, leszczyny i derenie.

Młoda roślinność składała się z różnych gatunków drzew i krzewów, sadzonych w parku, z drzew sadzonych w ogrodach przydomowych, przy szosie, w sąsiedztwie gorzelni i przy ogrodzeniach oraz z samosiewów drzew i krzewów rosnących pojedynczo i w grupach, a niekiedy tworzących zarośla obok dróg i ogrodzeń.²⁶

Niegdyś, zabudowania i ogrody pierwotnej siedziby łabuńskiej, usytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie traktu lwowskiego, musiały zwracać uwagę z daleka i być często oglądane. Tym bardziej, że były dobrze widoczne niemal ze wszystkich stron. Rola tego obiektu w krajobrazie wzrosła po rozbudowie siedziby w XVIII wieku i posadzeniu w jej sąsiedztwie przydrożnych alei. Kolejna rozbudowa w II połowie XIX w. oraz budowa pałacu i założenie przy nim parku w latach 20. XX w. jeszcze bardziej zwiększyły funkcje obiektu w krajobrazie.

Po zniszczeniu dużej części dawnej kompozycji w okresie powojennym XX w. i zasłonięciu parku nowymi zabudowaniami rola założenia w krajobrazie znacznie zmalała. Negatywnie też odbiły się na estetyce obiektu nowe ogrodzenia i rosnące przy nich zarośla przesłaniające część starych zabudowań. Zachowana część parku nie była już dobrze widoczna z szosy, skąd zwracał uwagę tylko kompleks zabudowań gorzelni wraz z otaczającymi go starymi drzewami. Na te zabudowania rozciągał się także widok z drogi do Wólki. Zachował się też związek widokowy parku z terenem osiemnastowiecznej rezydencji i interesująco wyglądały fragmenty starych alei.²⁷

Ewa Bończak-Kucharczyk

Źródła:

¹ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, Warszawa 1902, s. 563

² AGAD, Księga poborowa nr 19, Rejestr poborowy woj. bełskiego z 1472 r.; Stamirski Henryk, Powiat Grabowiecki, Hrubieszów 1968

³ Statner Ferdynand, Echa dawnej Łopatyńszczyzny, Brzeżany 1935, t. I, s. 80

⁴ AGAD, Z XIX, nr 2011 - cyt. za J. K. Szeptycki, Łabunie - trochę historii, fundacja w Łabuniach, dzieje przyjaźni rodziny i Zgromadzenia, Warszawa 1983, maszynopis w posiadaniu Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek w Łabuniach.

⁵ Jabłonowski Aleksander, Źródła dziejowe, t. XVIII, Ziemie ruskie, Ruś Czerwona, cz. 1, Warszawa 1902, s. 224

⁶ Tarnawski Aleksander, Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana w. kor. (1572-1605), Lwów 1935, s. 34; AP Lublin, Księga Grodzka Krens, k. 428-431 i 435-436

⁷ AGAD, BOZ I 10, k. 826, część piąta korespondencji JW. Zamoyskich

⁸ Kuropatnicki Andrzej Ewaryst, Geografia albo dokładne opisanie Królestwa Galicji i Lodomerii, Przemyśl 1786, s. 83

⁹ Glatman Ludwik, Sukcesorów Imci Pana Ordynata Marcina Zamoyskiego spór o ordynację, s. 115 - za Kurzątkowska A., Dokumentacja naukowa dla zespołu pałacowego w Łabuniach, PKZ Warszawa 1957; Herbst Stanisław, Zachwatowicz Jan, Twierdza Zamość, Warszawa 1936, s. 37

¹⁰ AP Lublin, Archiwum Zamoyskich, Kalkulacje z Remiszewskim..., nr 1550, k. 163, 284 i 287

¹¹ AGAD, BOZ I 5, k. 317, Akta familijne JW^ch Zamoyskich; Archiwum Kurii Biskupiej w Lublinie, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Zamoscensis 1817 r., ks. nr 203, k. 272

¹² Archiwum Kurii Biskupiej w Lublinie, Visitatio Ecclesiarum Decanatus Zamoscensis 1817 r., ks. nr 203, k. 272; Uruski Seweryn, Rodzina, herbarz szlachty polskiej, t. V, Warszawa 1904-1931, s. 89

¹³ AP w Zamościu, Hipoteka powiatu zamojskiego, nr 458

¹⁴ Szydłowski Tadeusz, Ruiny Polski, Lwów 1919, s. 163 i 164

¹⁵ AP z Zamościu, Biuro Notarialne w Zamościu, Księga hipoteczna Łabunie park, nr 224 - Ostatecznie Aleksander Maria Dominik hr. Szeptycki przekazał osiemnastowieczny pałac i otaczający go park o łącznej powierzchni 25 ha 3715 m², wydzielonych z dóbr Łabunie Zgromadzeniu Sióstr Franciszkanek 24 kwietnia 1925 r.

¹⁶ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach

¹⁷ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach; Informacje ustne Sióstr Franciszkanek z Łabuń

¹⁸ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach; Informacje ustne Sióstr Franciszkanek z Łabuń

¹⁹ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach; Informacje ustne Sióstr Franciszkanek z Łabuń

²⁰ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach; Informacje ustne Sióstr Franciszkanek z Łabuń

²¹ Informacje ustne Sak Feliksy, zam. w Łabuniach; Informacje ustne Sióstr Franciszkanek z Łabuń

²² Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

²³ Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

²⁴ Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

²⁵ Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

²⁶ Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

²⁷ Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Jerzy, Kucharczyk Krzysztof, Oleksicki Antoni, Żukowski Jacek, Stefanowicz Robert, Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego i folwarczno-ogrodowego w Łabuniach, Zamość 1988, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Zamościu

Inne źródła:

AGAD, Zbiór Kartograficzny, Topograficzna Karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1839, Skala 1: 126000 [tzw. Mapa Kwatermistrzostwa Wojska Polskiego], kolonia VII, sekcja IX

Mapa sztabowa Polski, WIG, Warszawa 1926, skala 1:100000, pas 46, słup 37, kwadrat Tyszowce

Odrys pomiaru części dóbr Łabunie wydzielonej z pod pożyczki i odpowiedzialności Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z powodu projektowanej sprzedaży 1919 r., autorstwa geometry Piotra Golakowskiego, w posiadaniu Sióstr Franciszkanek w Łabuniach - przedstawia szkicowy plan ogrodu

Słowa klucze: ewa bończak-kucharczyk, park pałacowy, ŁabunieKategoria:pałacowy