Krupice Erdmana

Ogród dworski – powstały w latach 20. XX w. na miejscu części kompozycji kwaterowej istniejącej od przełomu XVI i XVII w. do XIX w.

Dawna nazwa: Krupice, Krupice Boguszki

Gmina: Siemiatycze

Usytuowanie obiektu: w sąsiedztwie (na części) starszego założenia Krupice Boguszki po przeciwnej stronie drogi ze wsi Krupice do Bujak, nad rzeczką Szysią

Plan założenia dworsko-ogrodowego w Krupicach - stan z 1988 r.
Plan sporządzony dla potrzeb Katalogu parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego z 1988 r.

Dzieje Krupic i informacje dotyczące pierwotnej kompozycji dworsko-ogrodowej powstałej na przełomie XVI i XVII w. opisane zostały jako historia obiektu pod nazwą Krupice Boguszki (zob. Krupice Boguszki). Około 1922 r. z siedziby tej wyodrębniła się część nazywana Krupicami Erdmana, bowiem po I wojnie światowej jedna z córek właściciela Krupic Boguszek Bohdana Zaleskiego wyszła za mąż za Adolfa Erdmana, działacza PSL „Piast” i posła na Sejm RP.¹ Erdmanowie w miejscu zniszczonej ongiś części starszego założenia w Krupicach wznieśli nowy dwór i urządzili ogrody stanowiące odrębną kompozycję.²

Siedzibę Erdmanów oddzielała od zachowanej części starego założenia droga ze wsi Krupice do Bujak połączona z drogą do Ogrodnik (dawnej osady robotników rolnych), która przecinała nowe założenie Erdmanów dzieląc je na 2 części. W sąsiedztwie starych zabudowań dworskich zbudowano w latach 20. XX w. kompleks budynków gospodarczych i przy prostokątnym dziedzińcu nowy drewniany dwór zwrócony gankiem do podwórza. Po dwóch bokach dziedzińca umieszczono budynki magazynowe i hodowlane, a pomiędzy dworem a rzeką Szysią założono prostokątny ogród użytkowy obsadzony po granicach drzewami i krzewami ozdobnymi. Za drogą do Ogrodnik zasadzono sady dworskie rozmieszczone po obu stronach drogi do Bujak dzięki czemu całość nowej kompozycji zajęła obszar ok. 4 ha.³

W 1939 r. w zabudowaniach dworu Erdmanów umieszczono Sielsoviet a dawnych użytkowników tej siedziby usunięto. Doszło wówczas do znacznej dewastacji kompozycji (likwidacji uległa część zabudowań gospodarczych i usunięto część drzew). W 1944 r. przypadkowo wysadzono w powietrze dwór Erdmanów (wskutek eksplozji amunicji ukrytej w piecu we dworze). Spaliły się też wówczas niektóre budynki gospodarcze. Pozostałe uległy później rozbiórce. W 1945 r. Niemcy zamordowali Adolfa Erdmana i założenie opustoszało a teren dawniejszej kompozycji Erdmanów stał się nieużytkiem. Usunięto nasadzenia ozdobne i zlikwidowano sady toteż w latach 80. XX w. z dawnej kompozycji pozostały tylko ślady – kilka starych wierzb, nieliczne jabłonie, pasy zarośli i fundamenty po zabudowaniach dworskich.

Ewa Bończak-Kucharczyk

Źródła:

¹ Janucki Stanisław, Alfons Erdman (1886-1945) [w:] Białostocczyzna nr. 1-1986, z. 1, s. 21-24

² Milewski Jan Jerzy, Z najdawniejszych dziejów Drohiczyna (1918-1950). Drohiczyn. Dzieje miasta na tle dziejów regionu do 1950 r., Białystok 1979, s. 67

³ Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Juchniewicz Ewa, Rogalewska Ewa, Dokumentacja ewidencyjna założeń dworsko-ogrodowych w Krupicach, Białystok 1985, maszynopis w zbiorach Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku; Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego, katalog szczegółowy hasło nr 75, Białystok 1988, maszynopis w zbiorach Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku

⁴ Janucki Stanisław, Alfons Erdman (1886-1945) [w:] Białostocczyzna nr. 1-1986, z. 1, s. 21-24; informacje ustne mieszkańców Krupic: Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Juchniewicz Ewa, Rogalewska Ewa, Dokumentacja ewidencyjna założeń dworsko-ogrodowych w Krupicach, Białystok 1985, maszynopis w zbiorach Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku; Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog Parków i grodów zabytkowych województwa białostockiego, katalog szczegółowy hasło nr 75, Białystok 1988, maszynopis w zbiorach Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku

Słowa klucze: ewa bończak-kucharczyk, ogród dworski, Krupice ErdmanaKategoria:dworski