Roskosz

Park pałacowy - angielski, stanowiący część większej kompozycji, powstały po 1822 na miejscu wcześniejszej, regularnej kompozycji barokowej z kwaterowym ogrodem włoskim powstałej w XVII w. na miejscu wcześniejszego folwarku Hrud

Dawna nazwa: Hrud, Roskosz

Gmina: Biała Podlaska

Położenie obiektu: na niewielkim wzniesieni położonym na północny-wschód od doliny rzeki Klukówki, na wschód od traktu z Białej do wsi Hrud, około 3 km na południe od wsi Hrud, a około 1 km na północny-wschód od położonej po drugiej stronie rzeki wsi Cicibór Duży

Dzisiejsza Roskosz to prawdopodobnie dawny folwark wsi Hrud, należący w XVI w., podobnie jak sąsiednie wsie, do włości brzeskiej, która od roku 1579 należała do Radziwiłłow.¹ Aż do połowy XVII wieku folwark ten zapewne nosił nazwę Hrud, jak sąsiadująca z nim wieś, a jego kompozycja podporządkowana była względom gospodarczym i nie miała części ozdobnych. Dopiero w końcu XVII w. gdy dobra objęła Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa, siostra Jana II Sobieskiego,² dotychczasowy folwark został całkowicie przebudowany w duchu barokowym i nabrał cech reprezentacyjnych. Z uwagi na bogaty wystrój budowli i ogrodów nadano mu wówczas, nazwę Roskosz.

W opisie inwentarzowym Roskoszy z 1714 roku opisano to założenie następująco.

„Wjeżdżając od zamku [w Białej] do dworu są wrota stoczyste, stare... Budynek do którego wchodząc wystawa na słupach rżniętych gontem nakryta... Ten wszystek budynek z drzewa tartego pod hebel gontami nakryty, dachu potrzebuje nowego. [Piekarnia?] pod olszyną z drzewa w kostkę...dranicami nakryta. Od pańskiego budynku do folwarku po lewej ręce ku olszynie browar zaczęty budować z drzewa tartego, po części dranicami pokryty, kontynuacji potrzebuje. Wchodząc do podwórza folwarcznego są wrota nowe stoczyste z tarcic na biegunach. Budynek folwarkowy, do którego wchodząc jest wystawa przed budynkiem na słupach tarcicami opierzona, ławki wkoło... Ten wszystek budynek z drzewa tartego pod hebel, dranicami kryty znacznej dachu potrzebuje reperacji, na dachu drabina propter securitatem ognia. Sernik w podwórzu w szczeble, pod nim komórka z dylów w słupy dla zawarcia drobiazgu... snopkami nakryty, potrzebuje nowego pokrycia.

Idąc do gumna po lewej ręce spichlerzyk gospodarski z wystawą... snopkami pokryty, wystawa dranicami. Od tego spichlerza wciąż idzie szopa ku stajni z dylów w słupy... od tego druga szopa ku stodole nowej z dylów w słupy, pod którą quondam bywały stajnie, ad praesens te obie szopy potrzebują przestawienia tak w ścianach jak i w dachu. Obora w quadrat z dylów w słupy, pierwsza część od stodoły nowo dokończenia potrzebuje... Drugi zaś trzy części potrzebują przebudowania i według pierwszej części kontynuacji. Od tej obory ku wrotom tylnym od olszyny jest szopa nowoprzestawiona z dylów w słupy dla schowania siana, snopkami nakryta... Stodoła pośród gumna z dylów w słupy na osiemnastu sochach... snopkami pokryta, szczyty z desek...

Wracając z gumna do podwórza jest spichlerz po lewej ręce z drzewa tartego... dranicami pobity... w rogu tego spichlerza między chlewami są wrota nowe stoczyste z furtą poboczną i wschodami, od tych wrót ku ogrodowi w tymże dylowaniu są chlewy dwa z dylów w słupy, oboje dla zwarcia świń... w rogu tych chlewów ad faciem folwarku jest piwnica wybudowana z dylów w słupy dla konserwacji tak mlecznej jako i piwa, dranicami pokryta. To podwórze od tejże strony do budynku gospodarskiego odylowane w słupy, w którym dylowaniu są wrota z daszkiem z dranic mniej potrzebne.

Ogrodów N^o 5

1.Ogród włoski przy budynku pańskim w quater 15, do którego z podwórza wpodle budynku są wrota stoczyste z tarcic nie kryte, z których kwater tylko 3 warzywem zasiane, a 12 puste. Szczepów żadnych tak w quaterach jako i w szkole nie masz oprócz starego drzewa. W tym ogrodzie piwnica z dylów w słupy pro commodo ogrodowych fruktów.

2.Ogród gospodarski poczynający się od ogrodu włoskiego, kończący się budynkiem folwarkowym w którym ogórków zagonów 6 pietruszki zagonów 30 marchwi z botwiną zagonów 63 kapusty zagonów 30 brukwi zagonów 8

3.Ogód za stodołą pod olszyną w którym marchwi z botwiną zagonów 20

4.Ogród przy spichrzu gospodarskim w którym pasternaku zagonów 6 botwiny z marchwią zagonów 16

5.Od kuchenki nad sadzawką ogrodnikowi dany.

Te ogrody żerdziami ogrodzone, po części laskami.

Zwierzyniec, ten poczynający się od ogrodu włoskiego, do którego wrota stoczyste na biegunach z poręczem i kuną żelazną do zamykania... ten Zwierzyniec żerdziami w słupy porządnie ogrodzony ciągnie się pod Grabanów i jest circum circa na milę, w nim zwierz różny, daniele, zubry etc...".³

Jak widać, na początku XVIII wieku istniało w miejscu pierwotnego folwarku Hrud barkowe założenie obejmujące pałac, kwaterowy ogród włoski, część gospodarczą z obszernym podwórzem, sadzawkę, 4 ogrody warzywne i rozległy zwierzyniec leśny. Szachownicowy, wielokwaterowy układ niepowiązanego widokowo z zabudowaniami ani z otoczeniem ogrodu, jak i stan zabudowań i ogrodu w roku 1714 wskazują na to, że mamy tu do czynienia z kompozycją siedemnastowieczną, która - jak wynika z późniejszych przekazów - mimo okresów zaniedbania i upadku utrzymywała się aż do lat 20. XIX w. (w wieku XVIII powiększono ją nawet o system stawów połączonych z rzeką, a na początku wieku XIX wzniesiono kilka nowych budynków). Z przytoczonego tekstu inwentarza widać, że w roku 1714 obszerny ogród włoski nie był w pełni użytkowany, ale zachował dawniejszy układ kwater. Zarówno obszerność kwaterowego ogrodu, jak i fakt zatrudniania ogrodnika świadczą o wcześniejszej świetności ogrodów dworskich.

Do roku 1787 folwark został bardzo zaniedbany, wskutek czego mocno zniszczały zabudowania mieszkalne i ogrody. O złym stanie założenia informuje inwentarz z 1787 roku, który ogrodów w ogóle nie wymienia, natomiast pałac po drobiazgowym opisie uznaje za nie nadający się do zamieszkania.⁴ Należy dodać, że pominięcie ogrodów w inwentarzu nie oznacza bynajmniej, że ich w ogóle nie było. Może bowiem równie dobrze oznaczać, że ich użytkowa wartość była znikoma, więc nie opisywano w inwentarzu elementów, z których ni było żadnego ekonomicznego pożytku (jak np. aleje, czy szpalery).

Rozplanowanie założenia, jakie ukształtowało się w XVIII wieku w zasadniczych elementach znane jest z mapy wykonanej w 1778 roku.⁵ Prowadziła wówczas do Roskoszy długa aleja z Białej biegnąca trasą dwudziestowiecznej alei wierzbowej usytuowanej na południe od założenia. Przez most na rzece (wówczas Białej lub Rycie albo Roskoszowej, a obecnie Klukówce) wjeżdżało się na dziedziniec przed pałacem stojącym na osi alei dojazdowej (w rejonie obecnego pałacu). Na północ od pałacu mieścił się obszerny ogród kwaterowy. Drugi, mniejszy ogród znajdował się na wschód od pałacu i dziedzińca. Na zachód i północ od ogrodu pałacowego usytuowane były zabudowania gospodarcze, otoczone od zachodu olszyną. Część zabudowań gospodarczych stała wokół podwórza leżącego na zachód od ogrodu przy pałacu. Na wschód od ogrodów, wzdłuż rzeki ciągnął się duży zwierzyniec leśny, ograniczony od północnego-wschodu drogą do wsi Hrud i drogą do łąk. Do drogi wiodącej do wsi dochodziła druga, biegnąca łukiem przez olszynę od zabudowań gospodarczych. Między zwierzyńcem a ogrodami znajdowały się 3 stawy połączone z rzeką. Inne 2 stawy położone były na północ od ogrodu pałacowego, a na wschód od zabudowań gospodarczych i łączył je z poprzednimi rów z wodą. W skład założenia wchodziły także 3 ogrody użytkowe mieszczące się na północ od części gospodarczej i na wschód od dwóch stawów, Przylegała do nich olszyna otaczająca założenie od północy i zachodu.

Po roku 1794 Roskosz trzymał w zastawnej posesji dzierżawnej Teodor Michałowski, który dokonał częściowej przebudowy założenia, w którym wzniósł wiele zabudowań.⁶ O zmianach, jakie zaszły w Roskoszy na przełomie XVIII i XIX w. czytamy w inwentarzu w 1818 r.

„Budynek mieszkalny drewniany na podmurowaniu z drzewa tartego niedawno zbudowany i naokoło zewnątrz gliną wytynkowany i pobielony długości łokci 46 ½, szerokości łokci 25 mający. Jeden pokoik rogowy gontem a resztę zabudowania słomą kryte, w tym pokojów większych dwa, z których jeden bawialny, największy z sufitem i ścianami wytynkowanymi, malowanymi; w tym sufit na dwóch kolumnach wsparty. Pokojów mniejszych sześć, garderobka jedna, sionek dwie, jedne większe, drugie małe, korytarzyk jeden. Okien z należytym okowem... 12. Facjata tego budynku na czterech słupkach wsparta, kominów 4 murowanych i nad dach wyprowadzonych. Kuchnia drewniana dobra, słomą kryta, pod tąż kuchnią sklep murowany ze sklepieniem i szyją, w której schody... Spiżarnia z drzewa tartego w roku 1811 postawiona, słomą kryta. Lodownia z drzewa ciosanego zbudowana... Budynek ekonomiczny drewniany dawnego bardzo budowania, w ziemię wlazły... Lamus niewielki drewniany dawnego budowania, w ziemię wlazły... Sklep warzywny w ziemi wykopany, drzewem obłożony ocembrowanie stare... Spichlerz ekonomiczny z drzewa brusowego na palach drewnianych postawiony, dobry, słomą kryty... wystawa na dwóch słupkach wsparta. Stajnia i wozownia niegdyś pod jednym nakryciem, która to wozownia obrócona teraz na bydło... Browar gorzałczany dawnego budowania z dylów w słupy postawiony... Chlewy na trzodę chlewną i ptactwo w dwie linie z dylów w słupy postawione, słomą kryte, dobre... Młynnica z dylów ciosanych w słupy niedawno zbudowana. Gumno składowe z drzewa tartego... w którym soch jest 12, łokci długości 106, szerokości 25 ½. Obora w dwie linie z drzewa tartego w słupy postawiona. Obora w jedną linię z dylów w słupy w roku 1808 postawiona. Obora trzecia niewielka z dylów w słupy postawiona... Psiarenka z dylów w słupy nowo zbudowana słomą kryta, dobra. Studnia ocembrowana przegniła, stara...

Ogród fruktowy wraz z promenadą dziką obszerności morgów 10 zajmujący, w tym oprócz grusz i jabłoni dziczek drzewa rodzajne szczepowe są następujące grusz rodzajnych wielkich 20, szczepów młodych 17, jabłoni dużych 4, śliwek węgierek 19, kwater dwie śliwek lubaszek, pól kwatery truskawek.

Sadzawek w tymże ogrodzie niewielkich, trzciną zarosłych i opuszczonych 3, które wszystkie są bezrybne. Od tych sadzawek z jednej i drugiej strony ogrodu jest wykopany kanał, który jest wąski, zalazły i więcej rowem jak kanałem nazwać się może.

Sadzawka przy browarze, większa od ogrodowych, a w tej drobne szczupaczki, okunie i płoć znajdują się.

Ogrody ekonomiczne cztery zajmujące morgów cztery, dwa przy budynku ekonomicznym półtora morga, przy oborze morg jeden, trzeci za browarem półtora morga mający i w ogrodzie fruktowym dwie kwater niewielkich różnym warzywem zasiane, kapustą, włoszczyzną i kartoflami oraz fasolą zasadzone. Pozycja tych ogrodów jest dobra, gatunek ziemi na wszelkie ogrodniny i włoszczyzny przydatny.

Ogrodzenie folwarczne i ogrodów w większej części płotem z żerdzi i chrustu zrobione".⁷

W roku 1822 Roskosz została wraz z wsią Hrudem sprzedana Teodorowi Michałowskiemu za sumę 243 541 złotych polskich.⁸ Po nabyciu dóbr przystąpił on do przebudowy założenia folwarcznego. Zapewne w latach 30. wzniesiono obszerny, murowany, neogotycki pałac usytuowany frontem na północ, odwrotnie niż stojący tu wcześniej pałac siedemnastowieczny. Dawna aleja dojazdowa biegła więc teraz na osi ogrodowej nowego pałacu. Na miejscu dawnych ogrodów kwaterowych i części zwierzyńca założono park angielski, pozostawiając jednak na osi pałacu dawną aleję, którą biegła nowa droga dojazdowa zakończona podjazdem położonym na północ od pałacu. W parku skomponowano szereg płynnych dróg oraz klombów z drzew, krzewów i kwiatów, a wokół wyremontowanych stawów przeprowadzono drogi spacerowe obsadzone drzewami. Skład gatunkowy roślinności parkowej był bardzo bogaty i oprócz gatunków krajowych sadzono różne drzewa i krzewy egzotyczne, czego przykładem może być np. tulipanowiec rosnący na południowy-wschód od pałacu. Nasadzenia te stale uzupełniano toteż wkrótce roślinność parku była zróżnicowana i pod względem wieku i rozmiarowo. Swobodne grupy roślin otaczały wnętrza parkowe, przez które biegły od pałacu osie widokowe. Projektantem tej kompozycji był Franciszek Jaszczołd.

Na północ od pałacu, przy nowej drodze dojazdowej wzniesiono w otoczeniu drzew parkowych neogotycką kaplicę, a na północ od parku, za dwoma stawami, zlokalizowano budynki gospodarcze (dziś już nieistniejące). Przeprowadzono też do nich nową drogę dojazdową, którą obsadzono aleją lipową. Droga ta łączyła drogę z Cicibora do wsi Hrud z drogą biegnącą do wsi Hrud z Roskoszy. Dalej jechało się do założenia aleją posadzoną przy drodze z Roskoszy do wsi Hrud.

W latach 70. XIX wieku tak pisano o założonej przez Michałowskich kompozycji. „... Pani Ludwika z Kamińskich Michałowska zajęła się upiększaniem tego miejsca i wkrótce, obok odwiecznych radziwiłłowskich plantacji powstał obszerny angielski ogród, odznaczający się umiejętnym doborem drzew, a na gruzach dawnego wzniesiony pałacyk zawrzał niezwykłym w tych stronach życiem towarzyskim. W roku 1842 dobra Roskosz przeszły przez małżeństwo w dom Łubieńskich, za których zostały znakomicie zagospodarowane, dzisiejsi właściciele hr. Mielżyńscy starannie utrzymują tę pełną wspomnień majętność, słusznie noszącą swe powabne nazwisko".⁹ Ten opis Józefa Łoskiego z roku 1876 zilustrowany został ryciną przedstawiającą widok z wnętrza parkowego na wschodnią elewację pałacu. W głębi widoczny jest inny budynek, zapewne oranżeria. Zwraca uwagę doskonała kompozycja różnogatunkowej roślinności. Na pierwszym planie widoczny jest rosnący w pobliżu pałacu tulipanowiec. Jak podkreślono w opisie, park był starannie pielęgnowany, a z późniejszych źródeł wiadomo, że było tak do I wojny światowej.

Roskosz - rycina Józefa Łoskiego przedstawiająca park i pałac - 1876 r.
Publ. www.roskosz.pl

Do roku 1888 folwark został uprzemysłowiony. Wzniesiono tu gorzelnię, towarzyszące jej magazyny, murowane obory i stajnie. Wzniesiono też browar, wiatrak, stodoły i czworaki. W tym czasie obszar majątku wynosił 3170 morgów (około 1565 ha), z czego na folwark Roskosz z awulsem Kajków przypadało gruntów ornych i ogrodów morgów 602 (około 301 ha), łąk morgów 210 (około 105 ha), pastwisk morgów 9 (około 4,5 ha), a lasów morgów 69 (około 34,5 ha).¹⁰ W końcu XIX w. całość kompozycji zajmowała obszar o powierzchni około 53 ha.

W opisanym stanie Roskosz przetrwała do roku 1915. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w sierpniu 1915 r. w majątku zakwaterowała niemiecka jednostka wojskowa, której żołnierze zdewastowali park i pałac oraz zniszczyli znaczną część jego wyposażenia. Między innymi uległa wówczas rozproszeniu bogata biblioteka Mielżyńskich.¹¹ W tym czasie Niemcy zbudowali też system kolejek wąskotorowych, które z gorzelni w Roskoszy biegły przez teren założenia i dalej do Janowa, Białej, Pratulina. Między innymi linia prowadząca z Roskoszy do Białej biegła po pierwotnej drodze dojazdowej przez most na rzece, przecinając teren parku w pobliżu pałacu.

W okresie międzywojennym majątek należał do Heleny Karskiej, z Mielżyńskich. Po zniszczeniach wojennych wyremontowała ona pałac pozbawiając go większości elementów neogotyckich. Park został odnowiony, przy czym umieszczono w nim korty tenisowe oraz kwiaciarnię (później piwnicę) na północny-zachód od pałacu. W stawach parkowych hodowano ryby. Prowadzono też w majątku hodowlę bażantów. Na wschód od parku zlokalizowano strzelnicę do rzutków. Ponadto, na północny-wschód od parku założono obszerne sady jabłoniowe.¹²

Po wkroczeniu wojsk radzieckich w roku 1944 Karscy zostali wywiezieni na wschód, a majątkiem administrował do 1949 roku Państwowy Zarząd Nieruchomości Ziemskich w Lublinie. W tym czasie w pałacu mieściła się szkoła podstawowa. W roku 1949 założono PGR Roskosz, którego administracja zajęła pałac, którego część pomieszczeń przeznaczono jednocześnie na przedszkole dla dzieci pracowników PGR.¹⁴ W latach 60. miejsce przedszkola zajęły mieszkania.

Pałac był po wojnie kilkakrotnie remontowany, a na początku lat 70. przeprowadzono również remont jego otoczenia, który objął część parku bezpośrednio przylegającą do budynku pałacowego i drogi dojazdowej. Wyasfaltowano wówczas tę drogę oraz podjazd przed pałacem, a wokół pałacu posadzono regularne żywopłoty i kwietniki mające nawiązywać o dawnej kompozycji lecz w rzeczywistości obce krajobrazowemu stylowi parku. Na zachód od pałacu wzniesiono kurniki przylegające do niewielkiego ogródka warzywnego. Ustawiono też szereg ogrodzeń z siatki. W roku 1975, po utworzeniu województwa bialskopodlaskiego, część terenu założenia położoną w miejscu osiemnastowiecznej części gospodarczej przekazano Wojewódzkiemu Ośrodkowi Postępu Rolniczego, który prowadził tam pasiekę. Pozostałe tereny zabudowań gospodarczych Państwowe Gospodarstwo Rolne znacznie przekształciło lokując tam szereg zabudowań, oczyszczalnię ścieków, dużą ilość ogrodzeń i dróg.¹³

W okresie powojennym wycięto część sadów założonych w okresie międzywojennym. Tereny po tych sadach zostały zajęte przez pastwisko, pola uprawne i nowe zabudowania. Pozostałe sady ogrodzono siatką. Większa część parku (z wyjątkiem terenów przylegających bezpośrednio do pałacu) pozbawiona była konserwacji, więc zarosła gęstymi lasami i zaroślami. Spowodowało to prawie całkowite zatarcie kompozycji wschodniej i południowej części parku.¹⁴

Roskosz - widok na pałac z wnętrza parkowego - lata 80. XX w.

Do lat 80. XX w. z siedemnastowiecznej i osiemnastowiecznej kompozycji założenia zachowały się: lokalizacja dworu, droga dojazdowa z Białej, lokalizacja mostu na rzece, dawna droga ogrodowa na osi pałacu (obecnie wyasfaltowana) i fragmenty alei przy tej drodze, system stawów z rowami, niewielka ilość starych drzew, drogi jezdne do wsi Hrud i pól, a także teren po dawnych zabudowaniach gospodarczych i ogrodach warzywnych, położony na zachód od parku (choć zupełnie przekształcony) oraz fragmenty dawnej olszyny otaczającej założenie od zachodu i północnego-zachodu. Ponadto część terenu dawnego zwierzyńca nadal porastały lasy (stanowiące teraz fragment parku). Na początku XIX w. wzniesiono w Roskoszy kilka budynków, z których żaden się nie zachował. Z okresu przebudowy założenia rozpoczętej w latach 20. XIX w., a trwającej także w latach 30 i 40. tego stulecia, zachowały się do lat 80. XX w.: pałac, większość starych drzew, część dróg spacerowych, dwa wnętrza parkowe sąsiadujące z pałacem, podjazd, stajnie, przebieg drogi dojazdowej do pałacu, oraz aleja dojazdowa. Spośród elementów powstałych przed rokiem 1888 podczas uprzemysławiania Roskoszy przetrwały: gorzelnia, dwie murowane obory, dwa magazyny przy gorzelni i jeden czworak. Z elementów, jakie powstały w okresie międzywojennym zachowały się; część dużych sadów, część nasadzeń ozdobnych, przebudowana po II wojnie światowej kwiaciarnia i wygląd pałacu, który został wówczas pozbawiony elementów neogotyckich.

Mimo zniszczeń i przekształceń okresu powojennego, założenie w Roskoszy zachowało rozplanowanie poszczególnych części funkcjonalnych, wiele zabytkowych zabudowań i innych elementów kompozycyjnych, a przede wszystkim bogaty starodrzew parku i alei oraz stosunkowo czytelny szkielet układu kompozycyjnego parku. Niemniej, całkowita powierzchnia założenia zmalała do około 40 ha, z czego park zajmował około 13 ha.¹⁵

W roku 1981 występowało tu 55 gatunków i odmian drzew i krzewów, a roślinność założenia była bogata i zróżnicowana pod względem wieku. Najstarsze drzewa założenia pochodziły z XVIII wieku, a niektóre być może nawet z wieku XVII. Do tych najstarszych drzew należały: 2 lipy z prowadzącej do podjazdu alei na osi pałacu (o średnicach pni 130 i 150 cm), lipa rosnąca na południowy-wschód od pałacu (o średnicy pnia 100 cm), modrzew europejski rosnący na wschód od pałacu (o średnicy pnia 1000 cm), 3 świerki o średnicach pni 90, 100 i 100 cm (jeden nieopodal ww. modrzewia, a 2 na wschód od pałacu), grab o średnicy pnia 100 cm, rosnący na grobli miedzy stawami oraz inne lipy, jesiony i olsze o średnicach pni 80-90 cm, rozrzucone na terenie parku. Niektóre z tych drzew miały charakter pomnikowy. Większość starych drzew obiektu pochodziła z nasadzeń dokonywanych w I połowie XIX w. lub w trzecim ćwierćwieczu tego stulecia. Były to drzewa różnych gatunków osiągające średnice pni 55-80 cm, z których wielkością wyróżniały się dwie topole rosnące w sąsiedztwie dużego wnętrza parkowego oraz grupa topól przy stajni, które miały średnice pni 105-110 cm. Z I połowy XIX w. pochodziła też zachowana aleja dojazdowa do pałacu. Do tej grupy wiekowej zaliczał się także wspominany wcześniej tulipanowiec amerykański posadzony około połowy XIX w. i rosnący na południowy-wschód od pałacu (miał on średnicę pnia 68 cm).¹⁶

Pozostałe stare drzewa o średnicach pni do 55 cm pochodziły z nasadzeń dokonywanych w końcu XIX w. i na początku wieku XX (do 1914 r.). Były to drzewa różnych gatunków rozrzucone na terenie całego założenia (również w lasach). Znaczne połacie parku zajmowały lasy i zarośla, w większości młode i ekspansywne, które bardzo zniekształcały dawną kompozycję tego terenu. Ponadto na terenie założenia rosła znikoma ilość sadzonych drzew młodych (większość w sąsiedztwie pałacu i wnętrz parkowych przy pałacu) oraz niewielka ilość żywopłotów i pojedynczych krzewów ozdobnych. Od zachodu, południowego-zachodu i północnego-zachodu graniczyły z założeniem stare olsy.

Rola obiektu w krajobrazie nadal była duża. Duży teren założenia był z daleka widoczny i zwracały tu uwagę bogata roślinność obfitująca w stare drzewa, długie aleje dojazdowe prowadzące wzrok z daleka, rozbudowany system stawów, obecność zabytkowych budynków oraz ukształtowanie wnętrz ogrodowych. Całość miała dużą wartość przyrodniczą, była siedliskiem dla ptactwa i drobnej zwierzyny oraz wyraźnie wpływała na mikroklimat okolicy.¹⁷

Obecnie pałac i park zostały wyremontowane i w obiekcie mieści się hotel oraz centrum konferencyjne.

Ewa Bończak-Kucharczyk

Krzysztof Kucharczyk

Pałac i park w Roskoszy - stan współczesny
Publ. www.roskosz.pl

Źródła:

Bończak-Kucharczyk Ewa, Oleksicki Antoni, Kucharczyk Krzysztof, Szydłowski Jan. Dokumentacja ewidencyjna założenia pałacowo-ogrodowego w Roskoszy, Biała Podlaska 1981, maszynopis w posiadaniu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie - Delegatury w Białej Podlaskiej

Słowa klucze: ewa bończak-kucharczyk, park pałacowy, Roskosz, krzysztof kucharczykKategoria:pałacowy